İslamda Qəza və Qədər İnancları
İslama görə, heç bir şey təsadüfi deyil. Kainat mükəmməl bir nizama uyğun işləyir. Bu nizama “qədər” deyilir: Allahın hər şeyi əvvəlcədən bilməsi və ölçü ilə təqdir etməsidir. “Qəza” isə, bu təqdirin zamanı çatanda həyata keçməsidir.
Lakin bu, insanın azad iradəsini aradan qaldırmır. İnsan ağıl, iradə və vicdanla təchiz olunub. O, seçim edir və bu seçimin məsuliyyətini daşıyır. Allah insanın nə seçəcəyini bilir, amma onu buna məcbur etmir. Bu, bir astronomun günəş tutulmasını əvvəlcədən bilməsi kimidir: bilmək, səbəb olmaq demək deyil.
Qurani-Kərimdə belə buyurulur:
“Yer üzündə və ya özünüzdə baş verən heç bir müsibət yoxdur ki, Biz onu yaratmazdan əvvəl bir kitabda yazılmamış olsun.” (Hədid surəsi, 57:22)
Qədərə iman insana rahatlıq gətirir: itkini mənalı, uğuru təvazökar edir. İnsan çalışır, Allaha təvəkkül edir və nəticəni Ona buraxır. Çünki O, hər şeyin ən doğrusunu biləndir.
