ჯიჰადი
არაბული „chd/cehd“ roots-სგან მომდინარეობს და სიტყვის მნიშვნელობით ნიშნავს თავდადებას, ძალისხმევას. რელიგიურ კონტექსტში, ჯიჰადი ნიშნავს დევიზში, ქადაგებაში, თვითგაწვდილობაში, ბოროტების წინააღმდეგ ბრძოლაში და ნებისმიერი სახის ბრძოლაში, რათა ადამიანი დაიცვას, დარჩეს მართალი და იბრძოლოს როგორც მატერიალურად, ასევე სულიერად. შესაბამისად, ჯიჰადი მოიცავს როგორც ნეფსთან ბრძოლას (დიდი/სულიერი ჯიჰადი), ასევე მტერთან ბრძოლისას (მცირე/ მატერიალური ჯიჰადი).
როგორც უკვე აღინიშნა, ჯიჰადი არის ბრძოლა არა მხოლოდ მტერთან, არამედ იბლიისა და მისი ყველა დოქტრინის წინააღმდეგ, რათა ადამიანი მოახერხოს „ადამიანის“ თვისებების შენარჩუნება. თუ ეს ბრძოლა ვერ იქნება მოგებული, მაშინ მტერთან ბრძოლის შედეგებიც საფრთხის ქვეშ იქნება. ასეთ სიტუაციებში, ღმერთის სახელით გამართული ოპერაცია შეიძლება იქცეს დიდებას, პატივმოყვარეობასა და ნადავლში მომგებიან ომებად, ხოლო ეს შეიძლება დააზიანოს თვით ჯიჰადის წმინდა გაგება, რაც სამართლიანობისა და სიცოცხლის გაძლიერებაზე უნდა იყოს ორიენტირებული, ნაცვლად სიკვდილისა და ნადავლი.
ომის ისტორია იმდენად ძველია, რამდენადაც კაცობრიობის ისტორია. თუმცა, ისლამში ომის აზრი და მისი მიზნები განსხვავდება სხვა რელიგიებისა და იდეოლოგიების ომებისგან. ისლამი ომს არ მოიხმარს მხოლოდ მტრის დასასჯელად; ის ომობს სამართლიანობის დამყარების მიზნით. ის არასოდეს აღიარებს ომს როგორც მატერიალური უპირატესობის ან მიწების, სიმდიდრის ან ძალაუფლების მოპოვების ინსტრუმენტს. ჰზ. მუჰამედი თავის ასლამთან საუბარში ბრძოლის მნიშვნელობას ასე განმარტავს: “ო, ალი! გამაფრთხილე იუდეველებს, რომ მათ უფლება აჩვენო. ერთი ადამიანი, რომელსაც შენ მიანიჭებ სინათლეს, შენი სასურველ მექანიზმებზე უკეთესი იქნება.”
ისლამი ხედავს ომს არა როგორც ეკონომიკური, სოციალური თუ პოლიტიკური დომინაციის ინსტრუმენტს, არამედ „უკანასკნელ რესურსად“, როდესაც სხვა გამოსავალი აღარ არსებობს. ჰზ. მუჰამედი აღნიშნავს, რომ “ქალი მარტო, ცარიელ გზაზე მექიდან კადისია უვნებლად უნდა ჩამოიაროს”, რაც იმ დროს არარეალური ილუზია იყო. მას შემდეგ, როდესაც ამ მიზანს ცხოვრების წესად მოირგებდა, ნებისმიერი ნაბიჯი მისგან და მისი მოწოდებებისგან, რომელიც ამ მიზნისთვის მიეძღვნებოდა, ჯიჰადის ნაწილს წარმოადგენს.
ყურანი ჯიჰადსა და ომს აღწერს როგორც „ღმერთის გზით ბრძოლას“ („ფი-სებილილააჰი“). შესაბამისად, ნებისმიერი ბრძოლა, რომელიც ღვთის ნებას ეწინააღმდეგება, არ არის ისლამის მიერ ნებადართული ჯიჰადი. მუსულმანებს უბრძანეს, რომ კეთილად მოექცეთ მათ მიმართ, ვინც თქვენზე არ იძალადა და არ გამოეკიდა თქვენთვის სახლისა და მიწების დაკარგვას. „თქვენს წინააღმდეგ არ მებრძოლება და არ იცვლით თქვენი ადგილ-მდებარეობის შესახებ, ღმერთმა არ დაგკრძალოთ კეთილგანწყობილი და სამართლიანი დამოკიდებულება მათთან“ (მუმტაჰინა, 60). „მტრის წინააღმდეგ ბრძოლისას, მხოლოდ ღმერთის სახელით უნდა იბრძოლოთ, მაგრამ ნუ იქნებით დაუმსახურებელი თავდასხმაზე, რადგან ღმერთი მათ არ უყვარს, ვინც ზომაზე გადის.“ (ბაქარა, 190). „ბრძოლეთ მათ წინააღმდეგ, სანამ დევნა და უსამართლობა არ განდევნის და თაყვანს სცემენ ღმერთის გზას. თუ ისინი გადადგებიან ურწმუნოებისგან და თავდასხმიდან, იცოდეთ რომ მხოლოდ უსამართლო ადამიანები დარჩებიან მტრები.“ (ბაქარა, 193).
„ზეწოლა და უსამართლობა“ ასახავს ბრძოლის ერთ-ერთ ნიადაგს, როგორც ადამიანს რწმენასა და თავისუფლებაზე მისი უფლებების დაცვა. თუ ასეთი სახის საფრთხე არ არსებობს, მაშინ ომიც არ უნდა არსებობდეს. წინასწარმეტყველმა მუჰამედმა აღნიშნა: „არ ისურვოთ მტრის შეხვედრა, არამედ მიმართეთ ღმერთს მშვიდობისთვის, მაგრამ თუ შეეძლო შეხვედრა, იყავით მოთმინებით და იცოდეთ რომ ჯიბინი მდებარეობს მახვილში.“
ეს სიტყვები ხაზს უსვამს ისლამის მცდელობას, რომ ომის ნაცვლად მშვიდობა იყოს საყოველთაო პრიორიტეტი.