Ислам дахь шүтлэг (ибадат)
“Ибадат” гэдэг нь “дуулгавартай байх, захирагдах, боолчлох, даруу байдал үзүүлэх, бурханаа хүлээн зөвшөөрөх” гэсэн утгатай. Харин шашны нэр томьёогоор бол: “Үйлдэл ба сэтгэлд тулгуурлан хийсний үр дүнд буян болох бөгөөд Аллахад хүндэтгэл үзүүлэх, ойртох гэсэн ухамсарт дуулгавартай байдал” хэмээн тодорхойлогдоно.
Аллахад ибадат хийх нь дуулгавартай байдал ба хүндэтгэлийн дээд илэрхийлэл юм. Куръан сударт хүмүүсийг Аллахад шүтэхийн тулд бүтээсэн гэж (Зарийат, 51:56), бүх элч нар хүмүүсийг Аллахад шүтэхийг уриалсан гэж (Бакара, 2:83) дурдсан байдаг.
Куръанд “ибадат” ойлголт нь: таухид (Ниса, 4:36), дуулгавартай байдал (Бакара, 2:172), залбирал (Мүмин, 40:60), захирагдах (Фатиха, 1:5), итгэл ба зөв үйл (Ниса, 4:172-173), Аллахыг магтан дуулах ба мөргөх (Аъраф, 7:206), Аллахыг мэдэх, таних (Зарийат, 51:56) гэх мэт утгаар хэрэглэгддэг.
Эдгээр утгаас харахад ибадат гэдэг нь өргөн утгаараа Исламын тушаал ба хоригийг сахих, Аллахын хязгаарыг хүндэтгэхийг илэрхийлдэг.
Нэг үйлдэл ибадат болохын тулд: хүний сэтгэлд итгэл (иман), санаа зорилго (нийят), чин сэтгэл (ихлас) байх шаардлагатай. Ибадат нь зөвхөн Аллахын таалалд нийцсэн, Исламд нийцэх байдлаар хийгдэх ёстой.
Хэрэгжүүлэх байдлаар ибадат өргөн утгаараа дөрвөн төрөлд хуваагддаг:
а) Итгэл, ихлас, нийят, эргэцүүлэл, Аллахыг таних, тэвчээр, бурханч зан чанар гэх мэт сэтгэл зүйн ибадатууд.
б) Намаз (мөргөл), мацаг барих, хэлээр Аллахыг дурсах ба залбирах, эцэг эхдээ сайнаар хандах, хүмүүст эелдэг хандах, төрөл садантай харилцах зэрэг биеэр хийгдэх ибадатууд.
в) Закят, өглөг, ядуу хүнд ба төрөл садандаа туслах, Аллахын замд зарцуулах зэрэг хөрөнгөөр хийгддэг ибадатууд.
г) Хаж хийж очих, жихад хийх зэрэг нь хөрөнгө ба бие хоёулаар гүйцэтгэгддэг ибадатууд юм.