Жихад түшүнүгү, араб тилиндеги “ибс / жахд” тамырынан келип чыккан, агартууга умтулуу жана бийликке жөндөмдүүлүк дегенди билдирет. Экинчи жагынан, диний жихад жамандыктын элементтери болгон азгырык, зордук-зомбулук, зордук-зомбулук жана ырайымсыздык сыяктуу ар кандай материалдык жана руханий жамандыктарга, душманга, жанга, Шайтанга каршы күрөшүп, кыйынчылыктарга чыдамдуулук менен мамиле кылууну билдирет. Башкача айтканда, жихад – бул жанга каршы күрөштү (улуу / руханий жихад) жана душманга каршы күрөштү (чакан / материалдык жихад) камтыган түшүнүк.
Концепциянын аныктамасынан көрүнүп тургандай, жихад Мусулмандын душманга каршы күрөшүн, ошондой эле Иблистин ар кандай айла-амалдарына жана каалоолоруна карабастан, “адам болуу” үчүн жан дүйнөсү менен жүргүзгөн тынымсыз күрөшүн билдирет. Эгер адам бул согушта жеңишке жетпесе, анын согуш талаасындагы жихады да коркунучта болот. Мындай учурларда, Аллах үчүн экспедициянын максаты; даңк, даңк жана олжо үчүн согушка айлануу коркунучу бар. Мына ошондо “адамдын гумандуу жашоосу жана ага өмүр берүү” деп негизделген жихад ошол сезимталдыгын жоготуп, өмүрдү алуу жана олжо алуу каражатына айланат.
Согуштун тарыхы адамзат тарыхы сыяктуу эле эски. Бирок Исламдагы согуштун логикасы башка диндердеги жана идеологиялардагы согуштун логикасынан жана негиздемесинен такыр башкача. Ислам согушту куугунтуктоо үчүн эмес, акыйкаттыкты орнотуу үчүн жүргүзөт. Ал эч качан жихад кылбайт, товар чогултуу, жер басып алуу, элди башкаруу, аларды даңазалоо, өлтүрүү, кул кылуу, байлыгын тоноо, колония түзүү, өч алуу. Пайгамбар. Тебук экспедициясындагы пайгамбардын туусу. Алиге берип жатып айткандары Исламдын согушка койгон маанисин түшүнүү үчүн абдан маанилүү: “О, Али! Кимдин укугу үчүн күрөшүп жаткан жүйүттөргө кабарлаңыз. Кызыл төөлөрүңүз болгондон көрө, алардын бири сиздин колуңуз менен түз жолго түшсө жакшы болот.”Ислам согушту адам баласы жашай ала турган шарттарды түзүү үчүн “акыркы чара” катары колдоно ала турган ыкма катары карайт, аны экономикалык, социалдык жана саясий гегемониянын куралы катары ролунан бошотот. Пайгамбар. Пайгамбарыбыз ага Аллах ыраазы болсун. Ал Хатамиге сүрөттөгөн;” аял Меккеден Кадисияга зыяны жок жалгыз бара ала турган дүйнө ” жана өмүрүн ошого арнаган. Арабияда, ал тургай ошол кездеги дүйнөдө утопиядан башка эч нерсе болгон эмес. Расулуллахтын бул кыялын ишке ашыруу жана аны дүйнө жүзүнө жайылтуу үчүн жасала турган бардык аракеттер жихад түшүнүгүнө кирет жана бүт өмүр Ага арнала турган деңгээлде мааниге жана баалуулукка ээ болот. Ошентип, жашоо ыймандуу адам үчүн ишенимден жана жихаддан турат.
Куранда жихад жана согуш түшүнүктөрү “Аллах жолунда күрөш” (фи сабилилла) түрүндө колдонулат. Демек, Аллах уруксат бергенден тышкары күрөшүүнүн ар кандай жолу Ислам белгилеген жихад эмес. Мусулмандарга алар менен согушпаган жана куугунтуктабаган каапырларга жакшы мамиле кылуу буйругу берилген жана каапырдын өзү эле согушка себеп болбошу керектигин эскертишет. “Диниң үчүн сени менен согушпагандарга жана жериңден кууп чыкпагандарга келсек, Аллах сага аларга боорукер, адилеттүү жана ырайымдуу болууга тыюу салбайт. Чындыгында, Аллах адилеттикти сүйөт.(Мумтахине, 60) ” сага каршы күрөшкөндөргө каршы Аллах жолунда күрөш. Бирок адилетсиз кол салбаңыз. Чынында эле, Аллах жол чек кылмыш жакшы көрбөйт.(Бакара, 190) ” азгырык (эзүү жана эзүү) жок болуп, дин жана тил алчаактык Аллахка гана жүктөлмөйүнчө, алар менен күрөш. Эгер алар ишенбестиктен жана мыйзамсыздыктан алыс болушса, анда мыйзамсыздарга гана кастык жок экендигин бил.”(Бакара, 193) мусулмандарды мушриктердин куугунтугунан бошотуу үчүн күрөшүү буйругунан тышкары, дин жана абийир эркиндигин, адам укуктарын коргоого багытталганын эстен чыгарбоо керек. Мындай коркунуч болбосо, согуш да болбойт. Расулуллах мындай деди: “душман менен жолугушууну Каалабаңыз, бирок Аллахтан бул жагынан аппетит сураңыз. Эгер сиз аларга жолуксаңыз, сабырдуу болуңуз жана бейиш Кылычтын көлөкөсүндө экенин билиңиз.”дер. Бул билдирүүлөр Исламдын согушка эмес, тынчтыкка багытталганын көрсөтүүгө маанилүү басым жасайт.
