Jihad
Orðið jihād kemur úr arabísku rótinni “jhd”, sem merkir í bókstaflegri merkingu að leggja sig fram, reyna sitt besta, eða berjast af alefli. Í trúarlegri merkingu í íslam vísar jihād til baráttu — bæði líkamlegrar og andlegrar — gegn óvinum, sjálfinu (nafs), djöflinum (shaitān), og öllu því sem tengist siðleysi, kúgun, syndum og óréttlæti. Með öðrum orðum, jihad nær yfir bæði andlega baráttu (stóra jihad) og líkamlega baráttu (litla jihad).
Eins og skilgreiningin gefur til kynna, þá er jihād ekki aðeins ytri barátta gegn óvinum heldur einnig innri og þrotlaus barátta einstaklingsins gegn eigin hvötum, löngunum og brestum. Ef einstaklingurinn getur ekki sigrað sjálfan sig í þessari innri baráttu, þá missir ytri jihad á vígvellinum tilgang sinn. Þá verður hætt við að barátta sem ætti að vera fyrir Allah verði í staðinn til að öðlast frægð, völd eða herfang.
Íslam gerir ekki stríð til að kúga, hernema eða hefna. Markmið íslamskrar baráttu er að vernda réttlæti og mannlega reisn. Spámaðurinn Múhameð (friður sé yfir honum) lýsti þessu skýrt þegar hann sagði við Ali í tengslum við herferðina í Tabūk:
„Ó Ali! Segðu Gyðingunum sem þú berst við frá um réttindi sín. Ef einn þeirra fær leiðsögn af þinni hendi, þá er það betra fyrir þig en að eiga rauðar úlfalda.“
Jihad sem síðasta úrræði og friður sem markmið
Íslam lítur ekki á stríð sem markmið heldur sem síðasta úrræði til að tryggja samfélag þar sem fólk getur lifað með reisn og réttlæti. Múhameð lýsti þessari sýn fyrir Adiyy ibn Hātim með orðunum:
„Þann dag mun kona geta ferðast ein frá Mekka til al-Qādisiyya án þess að óttast nokkra hættu.“
Í samtímanum var þetta í raun fjarstæðukennd draumsýn, en spámaðurinn helgaði líf sitt því að gera hana að veruleika. Hver sá athöfn sem þjónar þessu markmiði fellur undir hugtakið jihād og fær gildi eftir því hversu alvarlega og af trúmennsku henni er sinnt. Fyrir trúaðan einstakling er lífið í eðli sínu samsett úr trú og jihad.
Jihad í Kóraninum
Kóraninn lýsir jihad sem „baráttu á vegi Allahs“ (fī sabīlillāh). Allar baráttuaðferðir sem fara út fyrir tilgang Allahs eru því ekki gild jihad samkvæmt íslam. Múslimum er beinlínis boðið að sýna réttlæti og góðvild í garð þeirra trúleysingja sem ekki ráðast á þá né útrýma þeim úr heimilum sínum.
„Allah bannar ykkur ekki að vera góðir og réttlátir við þá sem ekki berjast gegn ykkur vegna trúar ykkar né hafa rekið ykkur frá heimilum ykkar. Allah elskar hina réttlátu.“
(al-Mumtahina, 60)
„Berjist gegn þeim sem berjist gegn ykkur á vegi Allahs, en farið ekki yfir mörkin. Allah elskar ekki þá sem brjóta af sér.“
(al-Baqara, 190)
„Berjist þar til kúgun er ekki lengur til staðar og trúin tilheyrir eingöngu Allah. Ef þeir hætta, þá er engin fjandskapur nema gegn þeim sem gera óréttlæti.“
(al-Baqara, 193)
Skipunin um að berjast þar til fitna (kúgun, ofbeldi, trúarlegur þvingun) hverfur, þjónar því að vernda bæði múslima gegn ofbeldi og tryggja trúfrelsi sem grundvallarmannréttindi. Ef engin ógun er til staðar, þá er stríð hvorki réttlætanlegt né nauðsynlegt.
Spámaðurinn sagði:
„Óskið ykkur ekki að mæta óvinum, en biðjið Allah um frið og öryggi. Ef þið neyðist til að mæta þeim, þá verið staðföst – og vitið að Paradísin er undir skugga sverðanna.“
Þessi orð sýna glögglega að friður – ekki stríð – er kjarni íslamskrar siðfræði.
