عبادت به معنی «اطاعت کردن، تسلیم شدن، بندگی کردن، تواضع نشان دادن، الهه قرار دادن» است. به عنوان یک اصطلاح دینی، عبادت یعنی «اطاعتی آگاهانه که به عمل و نیت بستگی دارد و باعث پاداش میشود و نشاندهندهٔ احترام و نزدیکی به خداوند است». عبادت به خداوند، اوج اطاعت و احترام به اوست. در قرآن آمده است که انسانها برای عبادت خداوند خلق شدهاند (الذاریات، ۵۱/۵۶) و تمام پیامبران مردم را به عبادت خدا دعوت کردهاند (البقرة، ۲/۸۳).
در قرآن، مفهوم عبادت در معانی مختلفی چون توحید (النساء، ۴/۳۶)، اطاعت (البقرة، ۲/۱۷۲)، دعا (المؤمن، ۴۰/۶۰)، تسلیم شدن (الفاتحة، ۱/۵)، ایمان و عمل صالح (النساء، ۴/۱۷۲-۱۷۳)، تسبیح و سجده به خدا (الأعراف، ۷/۲۰۶)، و شناخت و آگاهی از خدا (الذاریات، ۵۱/۵۶) به کار رفته است. با توجه به این معانی، عبادت به طور گستردهتر به معنای رعایت دستورات و ممنوعات اسلام و محافظت از حدود خداوند است.
برای آنکه یک عمل عبادت محسوب شود، لازم است که شخص ایمان، نیت و اخلاص داشته باشد. عبادت باید به قصد رضا و خوشنودی خداوند انجام شود و با اصول اسلام هماهنگ باشد.
از نظر عملی، عبادات به چهار دستهٔ کلی تقسیم میشوند:
الف) عبادات قلبی همچون ایمان، اخلاص، نیت، تفکر، معرفت، صبر، تقوی و مانند آنها.
ب) عبادات بدنی مانند نماز، روزه، ذکر با زبان، دعا، احسان به والدین، برخورد نیکو با مردم و صلهٔ رحم.
ج) عبادات مالی همچون زکات، صدقه، کمک به نزدیکان و نیازمندان، انفاق در راه خدا.
د) عباداتی که هم مال و هم بدن در آن دخیل است، مانند حج و جهاد.